Хотын нэгэн оюутан, зуны амралтаар нутагтаа харьж гэнэ. Энэ бол хориод настай хүү байжээ. Чухам нэрийг хэлэхийг байя. За Өлзий нэртэй юм болог. Гэр нь баян айл тул олон адуутай юм байжээ. Өлзий хариад адуунд явдаг болжээ.
Хэдэн жил сургуульд явсан тул адууг бүрнээ танихгүй, иймд азаргын тоогоор адуугаа бүртгэж явдаг билээ. Азарга нь бүрэн байвал адуу бүрэн гэж боддог байв. Азарга бүр арав хориод гүүтэй нэгэн сүрэг болж тусгай явдаг тул мөн азаргаараа адууг бүртгэж болоод байв.
Өлзий нэгэн өглөө бэлчээрлэсэн адуугаа хурааж азаргануудаа бүртгэвэл алаг азарга нь байдаггүй. Иймд бүх адуугаа Цагаан нуурын хөвөөнд авчирч орхиод алаг азаргатай адуугаа эрхээр явав.
Өлзий, шил талыг шүүрдэн дов хонхрыг нэгжин эрэн эрсээр өдөр турш явавч ер олсонгүй. Тэр нутагт айл олон тул адуу бас олон. Ямар нэгэн алагтай адуу харагдвал нүдээ хөхөртөл ширтэн горьдсоор очно.
Гэтэл тэр адуунд гүү буюу алаг морь байна. Эсвэл ердөө алаг адуугүй, харин хар цагаан зүсмийн морь давхарлан байгаад алаг адуу мэт харагдсан байна. Үдэш болоход Өлзийн унасан морь арайхийж хөлөө солбино. Адуучин Өлзий гашуудалтайгаар буцаж морио юүлж унаад дахин эрье гэж адуундаа ирвэл тэнд олон хүн морио юүлэн унаж байна.
Өлзийн эцэг:
– Чи яагаад ингэж удав? – гэж асуувал Өлзий цухалдаж хэлсэн нь:
– Яагаад удав гэж та юу хэлж байна? Алаг азаргатай адуу алга болоод бүр эрж олсонгүй. Хулгай авсан буюу чонод идэгдсэн биз ээ гэвэл эцэг нь:
– Чи ямар морь унаж явна? – гэхэд Өлзий мориноосоо бууж үзвэл, алаг азарга нь хариугүй зүдэрч толгойгоо унжуулсан зогсож байна. Өлзий алаг азаргаа унаад алаг азаргатай адууг байсаар атал өдөр турш дэмий эрсэн байжээ.
1943.